,,Happadrættisvinningurinn"

Nú fer að styttast í það að Leiklistarráð úthluti verkefnisstyrkum fyrir 2008.  Listasjóður hefur sent út sína niðurstöðu og hafa margir orðið fyrir vonbrigðum en aðrir glaðst eins og gengur.  Stefnt er að því að úthluta í lok vikunnar en Leiklistarráð hafði til úthlutunar um 60 milljónir.  Það er því óhætt að fullyrða að margar andvökunætur eru framundan hjá forráðamönnum margra atvinnuleikhópa sem byggja alla sýna starfsemi á að fá úthlutað úr þessum sjóð.  Þar sem nýtt Leiklistarráð tók til starfa núna í haust er ekki ljóst hvað verður lögð höfuð áhersla á í styrkveitingum þetta árið en undanfarin ár hefur það verið íslensk verk, nýsköpun og tilraunastarfsemi.  Þá er bara að anda djúpt og muna svo að anda frá sér líka....

Hið frjálsa fjármagn

Það er ljóst að sjálfstæðir atvinnuleikhópar verða að sameinast í að ná í  það fjármagn sem er í boði hjá atvinnulífinu til listsköpunar.  Opinberar sviðslistastofnanir, hátíðir og félög eru dugleg að ná í þetta fjármagn sem fyrirtæki ráðstafa í formi styrkja/samstarfssamninga til listastarfsemi.  Það er ljóst að að atvinnuleikhópar þurfa að klófesta stærri hluta af þessu fjarmagni til að ekki skapist meira ójafnvægi í sviðslistaumhverfinu á Íslandi.  

Hvers vegna gengur ríkisstofnunum, hátíðum og  félagasamtök sem eru á föstum fjárlögum betur að ná í þetta fjármagn hjá einkaaðilum frekar en atvinnuleikhóp?  Er það þekkingarskortur einkageirans á því umhverfi sem sjálfstæðir atvinnuleikhópar búa við?  Eða er það af því að atvinnuleikhópar hafa ekki tíma né fjármagn til að ná í þessa peninga?

Það er erfitt að reka leikhóp sem hefur enga tryggingu fyrir samfelldri starfsemi.  Það umhverfi sem flestir búa við er bundið því að sækja um verkefnastyrki á hverju ári til ríkis eða sveitafélags án þess að það sé nein trygging fyrir því að sá styrkur fáist.  Ef leikhópur vinnur í ,,happadrættinu" hjá Menntamálaráðuneytinu fær hann aðeins 50% af heildar uppsetningakostnaði verkefnisins.  Styrkir sveitafélaga eru yfirleitt ekki hærri en 1-12% af uppsetningakostnaði verkefna.  Þá er eftir að fjármagna restina.  Þeir sem reka atvinnuleikhópa eru yfirleitt listamennirnir sjálfir.  Þeir sjá í flestum tilfellum um reksturinn ásamt því að skrifa, leika, leikstýra, sauma, smíða, þrífa o.s.frv.  Oft á tíðum er ekki mikill tími aflögu í markaðsstarfið.  Sem betur fer hafa áhorfendur verið duglegir að mæta á sýningar atvinnuleikhópa.  

Það er alveg ljóst að samfélagsleg ábyrgðartilfinning fyrirtækja er að aukast og nóg er til af peningum.  Nú þarf að hefjast handa við að ná í þá!

Hið falda afl í íslensku leikhúslífi

Ekki er víst að allir leikhúsgestir átti sig á því falda afli sem býr í starfsemi sjálfstæðu atvinnuleikhópanna á Íslandi. Ef fjárframlög til leiklistar í landinu eru skoðuð mætti ætla að þrjár stofnanir standi fyrir svo til öllu leikhúslífi í landinu. Svo er hins vegar ekki. Staðreyndin er nefnilega sú að sjálfstæðir atvinnuleikhópar sýna fleiri sýningar og fyrir fleiri áhorfendur heldur en stofnanaleikhúsin þrjú gera til samans. Þó fá sjálfstæðir atvinnuleikhópar á Íslandi aðeins fimm prósent af öllu því opinbera fé sem varið er til leiklistar í landinu. Á þessu leikári verða til að mynda 39 frumsýningar á vegum Sjálfstæðu leikhúsanna (SL), þar af eru 34 glæný íslensk sviðsverk. Innan vébanda SL eru 59 sjálfstæðir atvinnuleikhópar sem spanna allt svið sviðslista, svo sem dansleikhús, tilraunasýningar, barnasýningar og hefðbundnar leiksýningar. Framlag sjálfstæðra atvinnuleikhópa til íslensks leikhúslífs er því gríðarlega mikið þótt annað mætti ætla af lestri fjárlaga.

Vítt og breitt
Þetta falda afl er ekki alltaf sýnilegt og því getur verið erfitt fyrir fólk að átta sig á hversu víðfem starfsemin er því sjálfstæðir atvinnuleikhópar eru ekki bundin við ákveðin hús eða staðsetningu. Eðli þeirra er enda að vera sveigjanleg, frjáls og óháð. Sem dæmi má nefna sýningar í varðskipinu Óðni í Reykjavíkurhöfn, sýningu í tjaldi í fjörunni í Nauthólsvík, barna – og unglingasýningar í fjölda skóla og daggæslurýma. Einnig eru starfrækt nokkur hefðbundin leikhús á vegum sjálfstæðra atvinnuleikhópa, svo sem Hafnarfjarðarleikhúsið, Iðnó, Möguleikhúsið, Skemmtihúsið og von bráðar mun Tjarnarbíó opna í breyttri og bættri mynd sem aðsetur sjálfstæðra atvinnuleikhópa.

Borgarleikhús sjálfstæðra atvinnuleikhópa                                
Leikfélag Reykjavíkur sér um rekstur Borgarleikhússins samkvæmt samningi við Reykjavíkurborg. Því er óvíst að gestir hússins geri sér almennt grein fyrir því að sjálfstæðir atvinnuleikhópar hafa undanfarin þrjú ár staðið fyrir í það minnsta helmingi af öllum leiksýningum sem færðar hafa verið upp á svið í Borgarleikhúsinu. Því má segja að hið falda afl sjálfstæðra atvinnuleikhópa hafi verið einn helsti bakhjarl Borgarleikhússins undangengin ár. Á fjölum Borgarleikhússins sýna sjálfstæðir atvinnuleikhópar nú sýninguna Ást og Jesus Christ Superstar sem eru á vegum Vesturports, söngkabarettinn Hér og nú sem er á vegum Sokkabandsins og hina margrómuðu sýningu Ladda, Laddi 6-tugur. Fleiri sýningar eru á leiðinni á þessu leikári svo sem Til sammans á vegum Vesturports og Óþelló, Desdemóna og Jagó á vegum Draumasmiðjunnar. Frá fyrri leikárum má til að mynda nefna sýningarnar Killer Joe, Footloose, Eilífa hamingju, Kalla á þakinu og Brilljant skilnað. Allt eru þetta sýningar sem hafa vakið athygli og áhuga almennings og endurspeglast það í áhorfendatölum Borgarleikhússins. Á síðasta leikári sóttu rúmlega 49 þúsund leikhúsgestir sýningar sjálfstæðra atvinnuleikhópa í Borgarleikhúsinu.

Opinber skekkja
Það er mikil hvatning fyrir Sjálfstæðu leikhúsin hve almennir leikhúsgestir kunna vel að meta starf sjálfstæðra atvinnuleikhópa. Því miður hefur fjárveitingarvaldið ekki séð sóma sinn í að styðja sjálfstæða leikhússtarfsemi í landinu með sama hætti og almenningur sem bókstaflega flykkist á sýningar þeirra, - um 230.000 manns á ári. Með því að hyggla eigin stofnunum með framangreindum hætti skekkir hið opinbera leikhússtarf í landinu, skerðir möguleika sjálfstæðra leikhúsa í samkeppninni svo margir neyðast til að hrökklast úr starfi sínu og hefur um leið hamlandi áhrif á listræna framþróun sjálfstæðra leikhúslistamanna.

 Grein eftir Aino Freyju,  formann SL,  sem birtist í 24stundum í dag.

 

 

Úthlutun Reykjavíkurborgar

Menningar- og ferðamálaráð Reykjavíkur úthlutaði styrkjum til verkefna- og liststarfsemi síðastliðinn föstudag. Er þetta einn af þeim sjóðum sem Sjálfstæðir atvinnuleikhópar sækja í fyrir verkefni sín. Í ár hlutu einungis fjórir atvinnuleikhópar og einstaklingar innan sjálfstæða geirans fjárveitingu úr sjóðnum. Eru það töluvert færri en hlutu fjárveitingu í fyrra.

Á föstudaginn hlaut danshópurinn Panic Productions 800 þúsund króna fjárveitingu. Sömu upphæð hlaut Ívar Örn Sverrisson sem hyggst setja Óþelló á svið. Draumasmiðjan fékk 500 þúsund krónur og dansararnir Lovísa Ósk Gunnarsdóttir og Ólöf Ingólfsdóttir hlutu 400 þúsund krónur. Samans gerir það tvær og hálfa milljón króna. Árið 2007 hlutu sjö atvinnuleikhópar fjárveitingu úr sjóðnum að samanlagðri upphæðinni 4.1 milljón króna. Er því fjárveitingin í ár töluvert lægri.

Reykjavíkurborg gerir að jafnaði samstarfssamninga við sjálfstæða atvinnuleikhópa til þriggja ára í senn og voru slíkir samningar gerðir í fyrra og eru því ekki lausir fyrr en 2009. Fimm atvinnuleikhópar eru nú á slíkum samstarfssamningi.

Það var ánægjulegt að sjá að Lókal, alþjóðleg leiklistarhátíð hlaut fjárveitingu að upphæðinni 2 milljónir króna. Hátíðin verður haldin í fyrsta sinn í mars á þessu ári. Lókal er nýmæli á sviði leiklistar í borginni og mun án efa vera þakklát viðbót við þá miklu leiklistarstarfsemi sem fyrir er í landinu. SL mun vinna í samstarfi við Lókal í framtíðinni og stefnt er að því að nýtt og endurbætt Tjarnarbíó verði miðstöð hátíðarinnar þegar húsið opnar eftir framkvæmdir í mars 2009.

Hátíðarþokan á undanhaldi

Skrifstofa SL opnaði aftur í dag og því ekki seinna vænna að ýta
hátíðarþokunni út í hafsauga.  Það eru mörg verkefni sem bíða og
því ekki seinna vænna en að bretta upp ermar og hefjast handa. 
Meira síðar.....

Gleðileg jól

Sjálfstæðu leikhúsin óska ykkur öllum gleðilegra jóla.  Við þökkum fyrir frábærar viðtökur á árinu sem er að líða og hlökkum til að sjá ykkur sem flest í leikhúsinu á næsta ári.

 

Senn koma áramót...

Árið hefur verið viðburðaríkt og of langt að telja allt upp hér.  Það sem ber hæst er að framkvæmdir munu hefjast á Tjarnarbíó á næsta ári ásamt 9 milljón króna hækkun á liðnum Starfsemi atvinnuleikhópa.  Það er von á rekstrarstyrk til skrifstofu SL frá fjárlaganefnd sem mun tryggja rekstur hennar til framtíðar.  Aðsókn sjálfstæðra atvinnuleikhópa jókst á síðasta leikári þrátt fyrir met aðsókn árið áður en samanlagt er þessi aukning um 34%  Vefur SL hefur líka fengið aukna aðsókn og er svo komið að um 4500 heimsóknir eru í viku hverri.  Samstarfssamningur allra leikhúsa við Morgunblaðið hefur verið gríðarleg lyftistöng fyrir aðildarfélög SL og er ánægjulegt að sjá hversu margir hafa nýtt sér þennan sjáanleika án mikils tilkostnaðar.  SL var samþykkt sem aðili að Leiklistarsambandi Íslands.  Manifestó SL var sett á blað. 

Það er af mörgu að taka en þetta var það fyrsta sem kemur upp í hugann.   Það er mikið sem hefur unnist en margt er þó ógert eða óklárað sem þarf að fara að huga að. Það er því nauðsynlegt að halda áfram á réttri braut.

Tíu jólasýningar

Nú fer að líða að aðventunni og þá vakan margar jólasýningar atvinnuleikhópanna af dvala og fara á stjá.  Nokkrar nýjar líta dagsins ljós og óhætt er að fullyrða að framboðið er mikið þetta árið.  Alls eru 10 jólasýningar í boði þetta árið á vegum þeirra.

Atvinnuleikhópar eru duglegir að bjóða öllum landsmönnum upp á atvinnuleiklist eins og undanfarin ár.  Jólaleikritin eru þar engin undantekning.  Kómedíuleikhúsið frumsýndi fyrir stuttu á Ísafirði nýja sýningu, Jólasveinar Grýlusynir.  Bernd sýnir í Landnámssetrinu Pönnukakan hennar Grílu ásamt því að ferðast með hana fram að jólum.  Ævintýrið um Augastein verður aftur á fjölunum hjá leikhópnum Á senunni en sýningar verða í Hafnafjarðarleikhúsinu.  Svo mun nýtt jólaleikrit í leikstjórn Ágústu Skúladóttur, Þú ert nú meiri jólasveinninn vera frumsýnt hjá LA 1. desember.  Einnig er Möguleikhúsið í leikferð um norðurland með Smið jólasveinanna en sú sýning mun líka vera sýnd í Möguleikhúsinu við Hlemm.

Möguleikhúsið er líka með aðra jólasýningu í vetur, Hvar er Stekkjastaur?  Stopp leikhópurinn sýnir Jólin hennar Jóru í leikskólum og grunnskólum.  Einnig ætlar Kraðak að frumsýna 1. desember nýtt jólaleikrit í Skemmtihúsinu við Laufásveg sem heitir Lápur, Skrápur og jólaskapið.  Einnig verður sýning á vegum brúðuleikhússins 10 fingur á ferðinni ásamt því að Leikhús í tösku vaknar af dvala og sýnir sína sýningu í leikskólum. 

Í heildina verða sýndar yfir 100 sýningar af þessum verkum á einum mánuði. 

Til hamingju Reykvíkingar!

Nú hefur Reykjavíkurborg samþykkt að hefja á næsta ári framkvæmdir á Tjarnarbíó en búið er að samþykkja framkvæmdaáætlun þar sem gert er ráð fyrir 50 milljónum í endurbæturnar.  Sú þrotlausa vinna sem SL hefur lagt í síðastliðin ár er loksins að skila sér.  Eftir að hafa rekið Tjarnarbíó í 13 ár fyrir borgina hefur draumur SL um öfluga sviðslistamiðstöð þar sem boðið verður upp á úrvals leik- og kvikmyndasýningar orðið að veruleika. 

Síðan 2003 hefur húsnæðisnefnd á vegum SL unnið í að finna sjálfstæðum atvinnuleikhópum samastað.  Í nefndinni sátu:  Felix Bergsson, Vilhjálmur Hjálmarsson ásamt framkvæmdastjóra Kristínu Eysteinsdóttir/Gunnar Gunnsteinsson.  Einnig hefur stjórn SL séð um að halda málinu vakandi innan borgarkerfisins undir forystu Aino Freyju, formanns SL.

Ef allt fer eins og best verður á kosið mun nýtt og endurbætt Tjarnarbíó opna snemma árs 2009.

Fjölgun leikhúsgesta

Undanfarin ár hefur fjölgun leikhúsgesta verið mikil.  Þegar betur er að gáð kemur í ljós að aukningin er svo til eingöngu hjá sjálfstæðum atvinnuleikhópum.  Síðastliðinn 3 ár hefur aukningin verið nærri 33%.  Þetta verður að teljast frábær árangur.  Aukið fjármagn til atvinnuleikhópa hefur ekki haldist í hendur við þessa aukningu áhorfenda heldur þvert á móti staðið í stað.  Á meðan aðrar sviðslistastofnanir deila sín á milli 95% af öllu því fjármagni sem rennur til sviðslista hjá opinberum aðilum er aðsóknin að minnka eða í besta falli að standa í stað hjá þessum aðilum.  Opinberir aðilar hafa samt verið að auka við fjármagnið til þessara stofnana.  Þrátt fyrir þessa þróun er eins og erfiðlega gangi að koma þessum staðreyndum til réttra aðila.  Það er spurning hvenær þessari misskiptingu verður mætt með leiðréttingu á útdeilingu fjármagns.  Vaxtabroddurinn er í sjálfstæðum atvinnuleikhópum, þar er kvikan og nýsköpunin- um það eru 255 þúsund Íslendingar sammála á síðasta ári.